Eksperci z ONZ Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) od wielu lat badają rozwój gospodarek poprzez korzystanie z handlu drogą morską. Wskaźnikiem pozycji kraju w globalnych sieciach żeglugi liniowej jest przygotowany przez UNCTAD tzw. indeks łączności żeglugi liniowej (LSCI – Liner Shipping Connectivity Index). Oblicza się go na podstawie liczby statków zawijających do portów, ich nośności kontenerów, liczby usług linii żeglugowych i firm shippingowych oraz wielkości największego statku.

LSCI jest wskaźnikiem punktowym (za 100 został przyjęty poziom osiągnięty przez Chiny jako światowego lidera pod względem otwarcia na świat drogą morską w 2006 r.).

Kolejny wskaźnik (LSBCI – Liner Shipping Bilateral Connectivity Index), czyli indeks łączności dwustronnej żeglugi liniowej. Oblicza się go na podstawie pięciu elementów, w tym liczby przeładunków wymaganych w handlu, liczby dostępnych opcji umożliwiających korzystanie tylko z jednego przeładunku.

Ruch kontenerowy w portach mierzony jest w dwudziestostopowych jednostkach równoważnych (TEU – objętość standardowego kontenera intermodalnego o długości 20 stóp).

Mierzy się także liczbę zawinięć do portów oraz czas spędzony w portach. Te dane czerpie się z połączenia danych systemu automatycznej identyfikacji z inteligencją mapowania portów, obejmującą statki o pojemności 1000 GT i większej.

W 2019 r. gospodarką najlepiej połączoną z globalną siecią żeglugi liniowej, mierzoną przez LSCI, były Chiny. Kolejne miejsca w rankingu zajęły Singapur, Republika Korei, Malezja i Stany Zjednoczone Ameryki. Liderzy subregionalni to: Belgia, Holandia i Zjednoczone Królestwo w Europie; Panama, Meksyk i Kolumbia w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach; Egipt, Maroko i Republika Południowej Afryki w Afryce; Sri Lanka w Azji Południowej. Federacja Rosyjska i Ukraina były najlepiej połączonymi gospodarkami w okresie przejściowym.

W 2018 r. w portach na całym świecie obsłużono 793 mln TEU kontenerów. Przepływ światowego portu kontenerowego wzrósł o 4,7% w latach 2017–2018.

Azja ma wciąż największy wkład regionu w przepustowość portów w kontenerach na świecie. W 2018 r. porty rozwijających się gospodarek Azji i Oceanii obsłużyły 485 mln TEU kontenerów, co stanowi 61% światowego ruchu kontenerowego portów.

Udziały pozostałych gospodarek rozwijających się to Ameryka – 52 mln TEU (7%) i Afryka – 31 mln TEU (4%). Rozwinięte gospodarki mają udział – 217 mln TEU (25%), a gospodarki w okresie przejściowym – 8 mln TEU (1%).

W 2018 r. gospodarką, która odnotowała najwięcej zawinięć do portów, w tym promów, ro-ro i statków pasażerskich, była Norwegia.

Jeśli chodzi o Polskę, to w tym rankingu morskim w 2019 r. zajęła 27 miejsce w świecie (51,69 pkt), wyprzedzając większe gospodarki, takie jak Szwecja, Dania, Rosja.

Największy wzrost w rankingu pozycji Polski w morskim transporcie – jak wynika z danych UNCTAD – nastąpił w latach 2009–2011 (wzrost wskaźnika z 10,58 do 36,58 pkt). Najwyższy poziom nasz kraj osiągnął w 2017 r. (53,89 pkt).

Możliwości wzrostu są jednak ograniczone z przyczyn geograficznych – największe tankowce i kontenerowce nie mogą zawijać do portów Bałtyku ze względu m.in. na wąskie przejścia cieśnin duńskich.

I jak pokazuje ranking UNCTAD w zestawieniu 20 największych portów towarowych w krajach UE dominującą pozycję mają Rotterdam, Antwerpia oraz Hamburg.

Na podstawie:

https://unctadstat.unctad.org/EN/

https://www.obserwatorfinansowy.pl