Aktualna sytuacja
Umowa o wyjściu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej została zatwierdzona przez negocjatorów brytyjskich i unijnych 14 listopada 2018 r. Zawiera ona m.in. postanowienia dotyczące okresu przejściowego do końca 2020 r. z opcją przedłużenia. Zawiera również protokół irlandzki z mechanizmem awaryjnym backstop, który może zostać uruchomiony jedynie w sytuacji braku porozumienia w sprawie przyszłych relacji UE – UK.

Umowa wyjścia została odrzucona przez Izbę Gmin w grudniu 2018 r. Rząd brytyjski został politycznie zobowiązany do poszukiwania alternatywnych rozwiązań dla backstopu. Wielka Brytania oczekuje nadal prawnych gwarancji tymczasowości backstopu, a UE odrzuca możliwość zmiany tekstu umowy wyjścia – jest gotowa dać prawne gwarancje, ale bez wyraźnej daty obowiązywania backstopu.

Rząd brytyjski zamierza do 12 marca 2019 r. poddać pod ponowne głosowanie projekt umowy wyjścia. Jeśli umowa zostanie odrzucona, to 13 marca Izba Gmin wypowie się, czy akceptuje wyjście bez umowy. Jeśli parlament odrzuci bezumowny Brexit, wtedy rząd 14 marca przedłoży Izbie Gmin wniosek o zgodę na wydłużenie negocjacji wraz ze stosowną legislacją – do czerwca br.

Jednak prawdopodobnym scenariuszem jest również opcja tzw. „twardego wyjścia” Wielkiej Brytanii z UE, czyli bez umowy, z dniem 30 marca 2019 r., w wypadku braku negocjacji ze strony parlamentu brytyjskiego i podjęcia jakichkolwiek uzgodnień co do środków przejściowych. Wówczas władze celne państw członkowskich UE będą traktowały UK jako kraj trzeci.

Co oznacza tzw. twardy Brexit dla przedsiębiorców?

Brexit niesie za sobą różne ryzyka w działalności przedsiębiorców współpracujących z Wielką Brytanią. Bez względu na to, czy Brexit zakończy się zawarciem umowy o wolnym handlu lub umowy stowarzyszeniowej pomiędzy Wielką Brytanią i UE, wszystkie obowiązujące przepisy będą miały charakter przejściowy i będą ograniczone w czasie. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo bezumownego Brexitu.
Dla przedsiębiorców oznacza to m.in. konieczność dopełnienia standardowych formalności celnych, w tym również dla podmiotów dotąd niedokonujących takich formalności:
– obowiązek zarejestrowania się w usłudze e-Klient oraz wystąpienia o nadanie numeru EORI – Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów (Economic Operator Registration Index);
– obowiązek składania zgłoszeń i deklaracji celnych;
– obowiązek płacenia należności celnych i podatkowych (VAT oraz akcyza).

Procedura celna i dług celny

Towary wprowadzane na obszar celny UE z terytorium UK lub wyprowadzane z tego obszaru do UK podlegać będą dozorowi celnemu i obowiązkowi dokonania zgłoszenia celnego do odpowiedniej procedury celnej zgodnie z Unijnym Kodeksem Celnym (Rozporządzenie UE nr 952/213 z 9.10.13 r.).
Oznacza to m.in. obowiązek złożenia zgłoszenia celnego w formie papierowej bądź elektronicznej, jeżeli dla danej kategorii towarowej nie została przewidziana możliwość złożenia zgłoszenia w formie ustnej, bądź w formie czynności uznanej za zgłoszenie. Może również wystąpić konieczność złożenia zabezpieczenia długu celnego.
Jeżeli nie zostaną wprowadzone żadne specjalne rozwiązania, relacje gospodarcze między Wielką Brytanią a Polską/UE oparte będą na zasadach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Należności celne naliczane będą zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z 23.07.1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej.

Konsekwencje dla cła

Zostaną przywrócone kontrole graniczne między UE a Wielką Brytanią, m.in. celna, fitosanitarna, sanitarna, weterynaryjna, jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, bezpieczeństwa produktów (obowiązek składania przywozowej i wywozowej deklaracji skróconej przed wprowadzeniem i wyprowadzeniem towarów z UE).
Bezwzględnie stracą ważność wszelkie pozwolenia wydane przez UK jako kraj UE i dla firm z UK. Wszystkie wcześniej wydane w UE pozwolenia dotyczące UK będą wymagać ponownej oceny.
Nie będą również ważne zezwolenia eksportowe wydane przez UK w wypadku towarów znajdujących się w innych państwach członkowskich.
Nie będą ważne zezwolenia udzielone przez państwa członkowskie dla towarów znajdujących się na terytorium UK.
Nie zostało jeszcze ustalone, od kiedy firmy UK będą mogły występować o nowe pozwolenia/zezwolenia.

Polskie przedsiębiorstwa w Wielkiej Brytanii

W wyniku bezumownego Brexitu może nastąpić spowolnienie gospodarcze, spadek kursu funta, cen nieruchomości itp. Pojawią się nowe regulacje dla przedsiębiorstw z UE w Wielkiej Brytanii – rząd brytyjski opublikował noty dotyczące skutków bezumownego Brexitu i raczej będzie chciał chronić przedsiębiorców oraz stosować liberalne regulacje (przynajmniej początkowo, żeby złagodzić szok gospodarczy).
Transgraniczna współpraca UE – UK, np. kontrole graniczne, przekazywanie danych osobowych, będą wypadkową działań UK i UE, np. KE nie chce wprowadzać specjalnych rozwiązań tylko dla Brytyjczyków.

Planowane działania Unii Europejskiej

W wypadku bezumownego Brexitu:
– utrzymany zostanie pełny dostęp do obu rynków pod warunkiem wzajemności działań w zakresie transportu drogowego i lotniczego, zamiast postulowanego wcześniej systemu zezwoleń;
– prowadzona jest i będzie koordynacja systemów zabezpieczeń społecznych – sumowanie okresów ubezpieczeń w UE i UK sprzed Brexitu;
– zachowana zostanie ciągłość trwania usług, np. bankowych i finansowych, outsourcingu, reasekuracji, uznawania kwalifikacji zawodowych;
– Polska w swoich działaniach dostosowawczych nie może wychodzić poza działania UE w poszczególnych zakresach.

Więcej informacji szczegółowych, dotyczących przygotowania się do Brexitu, można znaleźć na stronach rządowych Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych:
https://www.gov.pl/web/finanse/brexit-unia-europejska
https://www.biznes.gov.pl/pl/aktualnosci/brexit-jak-sie-przygotowac

Kompleksową informację na temat konsekwencji wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej w kontekście ceł i podatków pośrednich zawarta jest na stronie Komisji Europejskiej, Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej:
https://ec.europa.eu/taxation_customs/uk-withdrawal-pl
Ważne informacje o procedurach celnych i podatkowych, jakie obowiązywać będą w Zjednoczonym Królestwie, znajdują się na stronie:
https://www.gov.uk/business-uk-leaving-eu