Wielka Brytania rozpoczęła proces wyjścia z Unii Europejskiej 29 marca 2017 r. i oficjalnie ma ją opuścić 29 marca 2019 r. Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej niewątpliwie wprowadzi utrudnienia w wymianie handlowej, ponieważ przestanie działać zasada swobody przepływu towarów. Wielka Brytania stanie się dla Unii tzw. krajem trzecim, co oznacza, że nie będzie uczestniczyć we wspólnym rynku UE na dotychczasowych zasadach. Od daty brexitu wszystkie przywozy towarów z Wielkiej Brytanii do krajów Unii staną się importem.
Trudno jeszcze stwierdzić, w jaki sposób brexit wpłynie na relacje handlowe firm unijnych z firmami w Wielkiej Brytanii. Wiele zależy od porozumienia zawartego między UE a Wielką Brytanią, dotyczących warunków opuszczenia Wspólnoty. Negocjacje w tej sprawie trwały prawie 2 lata. Ostateczny kształt porozumienia został już przyjęty przez pozostałe 27 państw Unii. Jednak gwarancje zapisane w umowie wejdą w życie dopiero wtedy, gdy umowa zostanie finalnie ratyfikowana przez parlament brytyjski oraz Parlament Europejski. Powinno to nastąpić przed 29 marca 2019 r. Głosowanie w parlamencie brytyjskim nad umową przewidziane jest na 11 grudnia br.
Konsekwencje dla branży transportowej
Branża transportu i logistyki oraz służby celne muszą się przygotować na zmiany i utrudnienia wynikające z brexitu. Spowoduje to wzajemne zamknięcie rynków dla obcych przewoźników.
Na pewno korzystnym rozwiązaniem w zawieranej umowie między UE a Wielką Brytanią byłoby porozumienie o wolnym handlu, które pozwoliłoby na maksymalne uproszczenie formalności celnych. Jeśli jednak do tego nie dojdzie, wtedy najprawdopodobniej zostaną przywrócone cła przywozowe na towary przywożone z Wielkiej Brytanii. Będą stosowane stawki ceł takie, jak w handlu z tzw. krajami trzecimi. Powstanie szereg dodatkowych formalności w postaci zgłoszeń celnych, obowiązku złożenia zabezpieczenia oraz kontroli na granicach.
Ponadto nie wiadomo, jak będzie wyglądała sieć połączeń w przemyśle i handlu. Łańcuchy dostaw często przewidują dostawy różnych komponentów do Wielkiej Brytanii i w drugą stronę do Unii. Wszelkie nowe formalności przywozowe i wywozowe będą zakłócać te procesy produkcyjne. Spowoduje to opóźnienia w dostawach i będzie generować dodatkowe koszty.
W wypadku przywrócenia pełnej kontroli celnej na granicach, formalności będą obejmowały: konieczność składania deklaracji skróconych, przedstawianie towarów właściwym organom, poddawanie towarów kontrolom celnym, składanie zgłoszeń celnych i płacenie należności (cło i VAT) w reżimie celnym.
Pewnym ułatwieniem dla firm może być korzystanie ze statusu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO), co pomoże m.in. w uzyskiwaniu pierwszeństwa przy odprawach celnych, stosowaniu procedur uproszczonych, zmniejszeniu kosztów zabezpieczeń celnych, stosowaniu składowania celnego itp. Jednak nie spowoduje to zmniejszenia powstałych barier.
Inną niepewnością dla przedsiębiorców jest wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, licencji na transport międzynarodowy, praw jazdy oraz przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku.
Przygotowania do nowej sytuacji
Wszystkie kraje UE i sama Wielka Brytania przygotowują się na różne scenariusze związane z brexitem. Zawarcie porozumienia nie gwarantuje jednak rozwiania wszystkich wątpliwości.
Według organizacji Pracodawcy RP polska strona powinna jak najszybciej podjąć szybkie i skuteczne działania na rzecz reaktywacji umowy pomiędzy Polską i Wielką Brytanią na wzór tej, która była stosowana w przewozach przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.
Organizacja Maritime UK wyraża obawę, że opuszczenie Unii Europejskiej bez umowy celnej może spowodować chaos w portach.
Według brytyjskiej Izby Żeglugowej, 95% handlu w Wielkiej Brytanii przechodzi przez porty. Kraje członkowskie UE odpowiadają za 44% eksportu i 53% importu Wielkiej Brytanii. Obawy organizacji morskiej dotyczą tego, że Wielka Brytania nie będzie w stanie wynegocjować równoważnych ustaleń celnych z UE. Może to prowadzić do większej liczby fizycznych kontroli w portach, zakłócając swobodny przepływ towarów i tworząc zatory. Porty naciskają na rząd Wielkiej Brytanii, aby opracował system celny, który będzie promował nadal wolny handel bez większych ograniczeń.
Zarządy portów rozważają budowę nowych punktów kontroli celnej w głębi lądu, aby umożliwić firmom przeprowadzanie kontroli celnych w bezpiecznych lokalizacjach poza granicami celnymi. Rząd Wielkiej Brytanii zacznie również wprowadzać ulepszone rozwiązanie cyfrowe do obsługi importu i eksportu. System ma być gotowy do działania w marcu 2019 r. Oczekuje się również, że rząd brytyjski przyspieszy projekty mające na celu poprawę infrastruktury drogowej i kolejowej w kraju, aby zwiększyć łączność między portami i punktami przeznaczenia ładunków.
W Wielkiej Brytanii pojawiła się także koncepcja tzw. wolnych portów, czyli obszarów, które istnieją na granicach terytorialnych Zjednoczonego Królestwa, ale uważane są za znajdujące się poza granicami celnymi. Towary mogą być tam importowane i reeksportowane bez konieczności taryfikacji.
Rząd francuski dostrzega m.in. ryzyko wystąpienia znaczących opóźnień w portach w kanale La Manche, co oczywiście spowolni przepływ towarów. W związku z tym prowadzone są prace nad specjalną ustawą, która pozwoli załatwić liczne problemy związane z transportem, m.in. dotyczące kontroli celnych i weterynaryjnych, jak również zezwolenia dla maszynistów pociągów przewożących pojazdy przez tunel pod kanałem La Manche.
Skutki brexitu będą odczuwalne dla wszystkich obywateli, przedsiębiorstw oraz administracji zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w UE. Dotyczyć będą nowych kontroli na granicach, sprawdzania ważności wydanych przez państwo licencji, certyfikatów, zezwoleń oraz różnych przepisów związanych z przekazywaniem danych.
Na podstawie:
https://www.ship-technology.com/features/brexit-potential-impact-uk-ports/
https://www.rp.pl/Firma/305319997-Celne-konsekwencje-brexitu.html
https://ec.europa.eu/poland/news/180719_brexit_pl
https://tvn24bis.pl/z-kraju,74/pracodawcy-rp-o-skutkach-brexitu,886753.html
